zondag 20 december 2015

Den lilla byn i stort format

Waar een klein dorp groot in kan zijn. 
Leegloop. Het platteland loopt leeg in bepaalde delen van Zweden. Het lijkt iets van deze tijd maar het is al een verschijnsel sinds de jaren '70. Van streek tot streek zal dat natuurlijk verschillen maar als ik de bewoners aantallen van een willekeurig dorp op zoek dan zie je ergens in de 70'er jaren een start van de afname van de bevolking. Er zijn dorpen die 30-50% minder inwoners hebben dan in de jaren '60 en in sommige kleine gehuchten woont niemand meer. 
In sommige dorpen is dat vrij dramatisch, zeker als de plaatselijke supermarkt sluit vanwege te weinig omzet. In de kleine dorpen is een supermarkt niet alleen maar een supermarkt maar ook een pin-gelegenheid, apotheek, postagentschap, vvv,  koffiehoek enzovoort. Als dat verdwijnt is een behoorlijk stuk gemeenschap verdwenen waarna de terugloop in bevolkingsaantal alleen maar verder gaat. Over het algemeen trekken de jonge mensen weg waardoor de vergrijzing snel toeneemt. Als dan ook de school nog moet sluiten is het helemaal gedaan. Het heeft natuurlijk alles te maken met werkgelegenheid.
Wat ons altijd weer verrast is de wilskracht en solidariteit in de noord- Zweedse dorpjes om het leefbaar te houden. Aan de ene kant lege huizen en winkelpanden maar aan de andere kant verschijnen er in het voorjaar weer vlaggetjes aan de lantaarnpalen, bloembakken langs de weg en we zien zelfs op picknicktafels langs de weg vaasjes met vers geplukte bloemen staan. De mensen zijn ontzettend betrokken en trots hun omgeving. Ze doen er alles aan om hun dorp levend te houden. Ook zijn er voorbeelden van jonge mensen die uiteindelijk terug gaan naar hun roots en bewust een leven proberen op te bouwen op het platteland. Kijk maar eens bij een van Zwedens bekendste bloggers Jonna Jinton http://jonnajinton.se/ of bij de plattelandsblogster Hanna http://www.blandskogochhav.se/ die het landleven in het noorden in beeld brengt.
Ook in "ons" dorpje is men trots op het dorp en de omgeving. Zo werd dit jaar zelfs een echte folder gemaakt over Edsele. Een gedrukt en een digitaal beschikbaar exemplaar. Een folder om te laten zien dat het een levendig dorp is.


folder

Als je op de folder klikt krijg je deze volledig te zien.




zondag 6 december 2015

De man & het hout.

Enige tijd geleden kreeg ik het boek De man & het Hout van schrijver Lars Mytting. Lars Mytting is een Noorse schrijver. Een boek over hout dus. 
En niet zomaar hout maar brandhout en alles wat daar mee te maken heeft. Van zagen tot kloven, een stuk over de verschillende merken motorzagen en bijlen enzovoort. Het deed mij goed dat er meer mensen zijn die iets met brandhout, zagen en kloven hebben. Voor ons is brandhout een eerste levensbehoefte. In Nederland komt dat nauwelijks nog voor. Als mensen hout stoken doen ze dat omdat het gezellig is, uit kostenbesparing of omdat ze het leuk vinden. Maar altijd als toevoeging op een andere verwarming. Voor ons dus niet. We wonen namelijk in een afgelegen huis zonder gasaansluiting en stoken al meer dan 25 jaar op hout. Een houtkachel in de kamer en een houtfornuisje in de keuken, ja het lijkt Zweden wel. En de rest van het huis is dus koud, soms ijzig koud. 's Ochtends is het eerste ritueel de kachel aanmaken of weer opstoken. En onze kinderen zijn hier ook van jongs af aan mee opgegroeid en meesters in het hout stoken geworden.
Toen wij hier kwamen wonen was het vrij normaal in de buurtschap dat je op hout stookte. In de afgelopen 10 jaar is dat veranderd en heeft gas de overhand gekregen. Voor ons niet, ik moet er niet aan denken.




Een jaar of twintig geleden sprak ik een collega jachtopzichter, ook een echte houtstoker. "Jan," zei hij; "voordat ik een blok hout in de kachel gooi kijk ik er altijd nog even naar, ik denk nog even terug aan het bos waar ik de blokken gezaagd heb en aan het kloven. Het is nooit zomaar een stuk hout". Er klonk een soort van respect uit; voor het hout, de natuur en ook het werk wat je er aan gehad hebt.  Zulke mensen heb ik niet vaak meer getroffen. Maar toch zijn ze er, in gebieden waar mensen nog dichtbij en afhankelijk van de natuur leven. In het boek van Lars Mytting kom je dit respect en het vakmanschap weer tegen. Een citaat uit het boek uit het hoofdstuk over (serieus) het stapelen van hout;

De stapel
Bij een houtstapel weet je wat je eraan hebt. Die verliest niet op de beurs. Hij roest niet. Hij vraagt geen echtscheiding aan. Hij staat daar gewoon maar één ding te doen: op de winter wachten.
Een kapitaalrekening die je herinnert aan het werk dat je erin hebt gestoken. Op kille januariochtenden zullen de houtblokken de lentedagen weer tot leven roepen waarop je zaagde, kloofde, stapelde en jezelf veilig gesteld hebt. Je herinnert je het verwrongen stammetje dat weigerde aan de bijl toe te geven. Dat stuk hout dat scheef kwam te liggen zodat de hele stapel instortte. Daar ben je dan. Maar nu is het winter, en jij gaat de kachel in.



De man & het hout
Lars Mytting
ISBN 9789025446123
Uitgeverij www.atlascontact.nl